-
betacool
O teoriach powodowanych brakiem zdjęć z lądowania Amerykanów na globusie
Makulektura z 12 kwietnia 2021 r.
Zbigniew Kazimierz Witek, Karol Estreicher junior, Losy spuścizny, Kraków 2007, s. 876
Dzisiejszy wpis miał dotyczyć zupełnie innych globusów, w każdym razie nie tych, które jako najcenniejsze naukowe zabytki, z dumą przechowywane są krakowskich muzeach. Pogodziłem się już jednak z tym, że niektórych tematów nie wybieram ja, tylko one wybierają mnie. Tak stało się i tym razem, bowiem wygrzebując materiały o globusach pochodzących z pewnego bogatego miasta (o których tekst jeszcze powstanie), odnalazłem opisy niezwykłych zdarzeń dotyczących podwawelskich kulistych artefaktów.
W 2016 zawitała do Krakowa grupa amerykańskich naukowców, którzy mieli bacznie przyjrzeć się globusowi zwanemu jagiellońskim. Wikipedia mianuje go jednym z pierwszych globus ...
|
betacool |
| 12 kwietnia 2021 21:15 |
66 2532 16
O skuteczności inteligenckich modłów
Zgodnie z obietnicą wracam do starej książeczki Edmunda Eltera dedykowanej inteligentnym mężczyznom. Już dziewięćdziesiąt lat temu, ten jezuita opisywał to, co my zwiemy dziś globalizacją:
„Krach jakiegoś większego banku na jednej półkuli odbija się silnym wstrząśnieniem gospodarczym na drugiej i pociąga fatalne skutki w dziedzinie społecznej, politycznej, a nawet moralnej. Jakiś większy nieurodzaj w Azji czy Ameryce powoduje zmianę cen towarów w Europie, co znowu w ten, czy inny sposób wpływa na całokształt ludzkich stosunków. Niezadowolenie robotników w jakimś kraju prowadzi do strajku; ten rozprzęga społeczne wiązania i wywołuje mnie ...
|
|
betacool |
| 27 marca 2021 23:36 |
7 1126 8
Rekolekcje dla inteligentnych mężczyzn - o opinii publicznej
makulektura z 21 marca 2021
Dziś wrócę do niezbyt obszernej, książeczki, o której miałem możność już tu wspomnieć. Wtedy okazją były nadchodzące wybory, a tekst dotyczył naszych związanych z tym wydarzeniem, politycznych powinności.
Tytuł tej lektury jest podchwytliwie chwytliwy. Oto mamy przed sobą szereg wyborów. Po pierwsze, możemy wybrać, czy mamy ochotę uczestniczyć w rekolekcyjnych konferencjach. Po drugie, powinniśmy stwierdzić, czy są one przeznaczone dla nas. Warunek bycia inteligentnym, we własnej ocenie spełnia niemal 100% męskiej populacji. Szczęśliwie się składa, że decyzję o wzięciu udziału w rekolekcjach podejmują nie nas ...
|
|
betacool |
| 21 marca 2021 17:20 |
1 1302 11
O zdobyciu polskiego Konstantynopola, czyli porażki i triumfy charyzmatyka (Św. Jan Kapistan cz.3)
makulektura z 14 marca 2021
Ołtarz św. Jana Kapistrana z krakowskiego kość. oo. bernardynów na Stradomiu
źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Jan_Kapistran.JPG
Św. Jan Kapistran, według O. Wincentego Fitzgeralda O.F.M. za pozwoleniem autora tłomaczyła Marya Rzewuska, Drukarnia i Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1916
Gdyby krótko podsumować dwa poprzednie wpisy, to powinniśmy mieć przed oczami nieco egzotyczny śląski sojusz diaspory z husytami i niezwykłe przywileje, którymi obdarzył Żydów po zdobyciu Konstantynopola młody i pozostający pod opieką żydowskiego lekarza sułtan Mehmed II.
Drugi ciekawy fakt, który powinien nam dawać do myślenia, to pośpiech z jakim król Kazimierz Jagiellończyk potwierdził przywileje żydowskie. Uczynił to tuż przed przyjazdem do P ...
|
|
betacool |
| 14 marca 2021 01:14 |
45 1891 11
Czy strażnicy bocznych furt pomogli Polsce zdobyć lokalny Konstantynopol? (Św. Jan Kapistran cz.2)
makulektura z 12 marca 2021
Alonso del Arco, Muzeum Prado, źródło obrazu (link)
Św. Jan Kapistran, według O. Wincentego Fitzgeralda O.F.M. za pozwoleniem autora tłomaczyła Marya Rzewuska, Drukarnia i Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1916
Kontynuując opowieść o świętym Janie Kapistranie warto zwrócić uwagę na rok, w którym w całym „starym świecie” dzieją się rzeczy nad zwyczaj doniosłe i choć bliskie sobie chronologicznie, to na tyle odległe geograficznie, że nikt o zdrowych zmysłach, ich w żaden sposób ze sobą nie łączy. 2 maja 1453 we Wrocławiu na polecenie władz miasta uwięziono Żydów i zarekwirowano ich majątki. Raptem cztery tygodnie po zatrzaśnięciu drzwi dolnośląskich lochów, ktoś nie dopatrzył zamknięcia pewnej bocznej furty, czego spektakularnym efektem stało się zajęcie 2 ...
|
|
betacool |
| 12 marca 2021 13:33 |
19 1488 15
Św. Jan Kapistran – u źródeł historycznego ekumenizmu cz.1
makulektura z 9 marca 2021 r.
źródło: https://catholictruth.net/CTNet_RC/en/archive.asp?d=20190328
Dziś zacznę od końca, czyli od odsłonięcia jednego z objawów, czegoś, co nazwałem „historycznym ekumenizmem”. Oto mamy Jan Kapistrana - katolickiego świętego, bohaterskiego kaznodzieję broniącego chrześcijańskiego świata przed husycką herezją i islamskim potopem. Historiografia żydowska (Graetz, Bałaban) określa go mianem „bicza bożego”, „inkwizytora” i widzi w nim głównego sprawcę kaźni dolnośląskich Żydów. Nie wiem jak jest opisywany przez badaczy tureckich, ale wydaje mi się, że ci powinni go postrzegać jako katolickiego fanatyka, który siłą wiary ducha powstrzymał muzułmański pochód na Europę, bowiem ogniem swojego zawierzenia tak rozpalił obrońców Belgradu, że ci skazywani na pożar ...
|
|
betacool |
| 9 marca 2021 13:21 |
19 1975 14
O różnych patentach na życie i nie tylko...
makulektura z 1 marca 2021
Pamiętnik Eucharystyczny. Sprawozdanie z obrad Sekcyi Polskiej XXIII-go Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego w Wiedniu od 12 do 15 września 1912 r. z wieloma rycinami zebrał i wydał x. Józef Kłos, Poznań 1913, s. 334
Jak widzicie po raz kolejny sięgam po starą ponad stuletnią i tym razem wyjątkowo pieczołowicie wydaną książkę. Pieczołowicie bowiem nakład został przygotowany w nowojorskiej drukarni. A o jego kunszcie świadczą liczne i wysokiej jakości fotografie i wiele wyszukanych graficznych ornamentów. Ot choćby takich:
Książka dotyczy spraw pozornie bardzo od współczesności odległych i średnio z naszą pandemiczną nieoczywistą rzeczywistością korespondujących.
Zanim przejdziemy do stronic i rycin z tej starej książki, zaproponuję Wam podróż po cyf ...
|
|
betacool |
| 1 marca 2021 21:59 |
39 2477 10
O trupie co jeździł koleją - rodowody motywów literackich
makulektura z 18 lutego 2021r.
źródło: https://i.ytimg.com/vi/GAKWZ5X6xYg/maxresdefault.jpg
Ludwik Krzywicki, Wspomnienia, tomy 1-3, Czytelnik, warszawa 1959, nakład 4205 egz, ponad 1500 stron
Tekst na podstawie oryginalnych maszynopisów Krzywickiego oraz Stanisława Stempowskiego ustalili, przygotowali do druku i opatrzyli przypisami Wanda Jedlicka i Janusz Wilhelmi.
Posłowie napisał Henryk Holland
Jakiś czas temu Coryllus napisał tekst traktujący o „bohaterach naszej historii”. Opisał w nim zdarzenie mało chwalebne, dotyczące zabójstwa PPS-owskiego działacza Edmunda Tarantowicza „Albina”, który w trakcie śledztwa poszedł na współpracę z Ochraną zdradzając plany akcji w Bezdanach. Po wsypie wyszedł na wolność, by wyrazić skruchę wobec swoich współtowarzyszy. Ci jednak „gorzkie żal ...
|
|
betacool |
| 18 lutego 2021 17:17 |
16 1592 14
Czy chcemy być obywatelami Gdańska?
makulektura z 8 lutego 2021 r.
Apoteoza Gdańska Isaaka van den Blocka, 1608 źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Apoteoza_Gdanska.jpg
M.A. Nourse, Dzieje 400,000.000 narodu. Chiny od czasów najdawniejszych do chwili obecnej z 6 mapami oraz
47 ilustracjami, wyd. Trzaska, Evert i Michalski S.A., Warszawa 1938
W 1793 roku na dworze 83-letniego cesarza Chin Qianlonga, pojawił się angielski poseł lord Macartney. Zwyczajowo miał oddać cesarzowi pokłon, trzykrotnie przyklęknąć i dziewięciokrotnie dotknąć czołem posadzki. Lord zaczął się domagać respektowania zasad wzajemności i adekwatności i warunkował kontakt swego szacownego czoła z podłogą, identycznym gestem uczynionym przez równego mu rangą mandaryna, tyle że przed portretem króla Jerzego, który to obraz, był ...
|
|
betacool |
| 8 lutego 2021 18:14 |
64 2616 18
Wiedza i doświadczenie przychodzą z wiekiem. Najczęściej jest to wieko od trumny. (przysłowie chińskie)
makulektura z 6 lutego 2021
M.A. Nourse, Dzieje 400,000.000 narodu. Chiny od czasów najdawniejszych do chwili obecnej z 6 mapami oraz
47 ilustracjami, wyd. Trzaska, Evert i Michalski S.A., Warszawa 1938
źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/
Tytuł dzisiejszej notki to nic innego jak stare chińskie przysłowie. Dlaczego akurat chińskie? Ano dlatego, że skoro z racji lektury starych książek, ostatnio wciąż ląduję na Dalekim Wschodzie, to powinienem wspomnieć o jeszcze jednym przedwojennym wydawnictwie. Są to „Dzieje 400,000.000 narodu” opowiadające o Państwie Środka. Książka wydana była w tej samej serii co niedawno tu prezentowana książka Antona Zischki p.t. „Japonia”.
Dlaczego na tytuł notki wybrałem tak złowrogie przysłowie? Otóż mam nieodparte wrażenie, że Chińc ...
|
|
betacool |
| 6 lutego 2021 01:16 |
43 2963 16
Makowe panienki generała, czyli Japonia pod berłem międzynarodówki wyznania kredytowego cz.2
Makulektura z 27 stycznia 2021
Ten uroczy obrazek z uśmiechniętą Azjatką pląsającą pośród maków, skrywa niebyt urocze treści, które już lada chwila zawiodą nas w kręgi ziemskiego piekła. Fotografia ta opisana jest bowiem tak: „Zbiory maku w Mandżukuo wykorzystywane do produkcji opium”. Odnalazłem owo zdjęcie w biogramie generała Kenji Doihary zwanego także „Lawrencem z Mandżurii”. Ów malowniczy przydomek miał zapewne odzwierciedlać nieszablonowe pomysły tego wysoko postawionego oficera, który na długie lata, jako szef wojskowych operacji specjalnych, stał się diabolicznym kreatorem rzeczywistości w odebranej Chińczykom Mandżurii. Poniżej przytoczę dość dług ...
|
|
betacool |
| 27 stycznia 2021 00:07 |
53 2657 18
Japonia pod panowaniem „Holendrów wyznania handlowego”* - część 1
Makulektura z dnia 22 stycznia 2021
(*copyright by Pioter)
Tekst dedykuję komentatorom Szkoły Nawigatorów. Poczynając od tytułu, poprzez treść znajdziecie tu dużo okruchów z Waszej nieocenionej roboty, którą na pewno rozpoznacie. Raz jeszcze dziękuję.
Anton Zischka, Japonia, wyd. Trzaska, Evert, Michalski i S.A., Warszawa 1936, s. 418
Zacznę od komentarza, który pojawił się pod tekstem zamieszczonym przez Pana Stanisława. Komentarz ten dotyczył niewyleczalnego kaca związanego z głosowaniem na prezydenta Wałęsę. Myślę, że większość z nas jeszcze pamięta, że Lechu obiecywał uczynić z naszego transformującego się kraju – „drugą Japonię”. Im dłużej mogę podziwiać jego intelektualne zapędy, tym bardziej jestem przekonany, że pomysł powtórki Nipponu, ktoś mu podsunął. Może Wałęsa coś ...
|
|
betacool |
| 22 stycznia 2021 01:26 |
58 2769 18
O śmiertelnych skutkach zachłyśnięcia się powietrzem szerokiego świata
Makulektura z 18 stycznia 2021
W dyskusji dotyczącej notki „Kopalnie króla Salomona…” pojawiło się pytanie o Japonię i o to, jaką należy przypisać jej rolę na azjatyckich szlakach. Okazuje się, że temat frapował także Braudela i że on także poświęcił tej kwestii nieco miejsca. Zanim jednak trafimy do Japonii, spójrzmy raz jeszcze oczami francuskiego „księcia historyków” na Chiny. Od czasu do czasu tę podróż po Dalekim Wschodzie, urozmaici nam książka wydana w ledwie 500 egzemplarzach i zupełnie już niedostępna, a opowiadająca o polskich misjonarzach, którzy trafiali do Chin, Japonii, a także do innych krajów dalekiej Azji. Nie zan ...
|
|
betacool |
| 19 stycznia 2021 01:19 |
85 3687 15
Kopalnie króla Salomona - gdy milczenie o srebrze... jest złotem
Makulektura z 16 stycznia 2021 r.
źródło:
W komentarzach pod moim poprzednim wpisem dotyczącym kapitalistycznej trylogii Fernanda Braudela, pojawiły się i takie, że to nieco tajemnicza postać, a kontakty przedstawicieli szkoły Annales z dobrze przez nas zapamiętanym Bronisławem Gieremkiem, mogą świadczyć i o tym, że po opisywanym przez siebie świecie Braudel wykreślał teorie posługując się cyrklem i ekierką...
Nie zamierzam tu dziś rozwiewać tych wątpliwości, inaczej niż sięgając po fragmenty drugiego tomu jego „Kultury materialnej…”, czyli po „Gry wymiany”. Myślę, że na podstawie tych urywków każdy będzie mógł wyrobić sobie zdanie na temat twórczości „księcia historyków”.
Będz ...
|
|
betacool |
| 16 stycznia 2021 15:17 |
42 2549 18
O stymulacji na sposób francuski
Makulektura 09.01.2021
To coś co przypomina nieco klapę włazu do kanału - to zdjęcie nagrobka.
Niestety, gdy człowiek odchodzi od starych cywilizacyjnych symboli, to ryzyko dziwnych skojarzeń bardzo rośnie. Przy dokładniejszym przyjrzeniu się fotografii, odnajdziemy na niej dwie krzyżujące się linie tyle, że nie (jak każe tradycja) pod kątem prostym. Niewielki napis z nagrobka „SUSCITER” można przełożyć na słowa: „wzbudzać”, lub „stymulować”, co niestety dzisiaj kojarzy się nam bardziej z reklamami środków farmakologicznych leczących męskie kompleksy gangsteropodobnych fagasów. Takie jest niestety ryzyko estetycznych eksperymentów z nagrobną symboliką.
Teraz po ...
|
|
betacool |
| 9 stycznia 2021 19:03 |
37 2380 12
O cudach mogących towarzyszyć poważnemu podejściu do istoty czasu
Makulektura
X.Stagraczyński, Kazania Noworoczne, Wydawnictwo Dzieł Ludowych, K. Miarka,
Mikołów 192?, s.92
Sylwester i Nowy Rok to dni, w których świętujemy upływ czasu. Próbujemy podsumować, to co nas spotkało, wyobrazić sobie to co nas spotka i życzyć sobie tego, co spotkać nas powinno.
Kilka dni temu sięgnąłem na półkę po małą książeczkę. Mam kłopoty z jej datowaniem (brak roku druku). Także linie czasu jej dotyczące, uległy mocnemu zagięciu. Myślę, że może mieć około stu lat. Wyobraźmy więc sobie, że otwieramy stuletnią butelką z listem w środku. I oto okazuje się, że ten wiekowy komunikat, także traktuje o upływie czasu, ale jakby nieco inaczej niż nasze sylwestrowo-noworoczne podejście:
„W niewytłumaczonej obojętności, człowiek za tysiącznemi ugania się bez wytchnienia marn ...
|
|
betacool |
| 1 stycznia 2021 19:41 |
6 1597 14
Rotschek na czytelniczym tropie swojej fikcyjności
Makulektura
Elegancko ubrany mężczyzna w średnim wieku odebrał z księgarni pięknie zapakowaną paczkę. Odkłonił się subiektowi pracującemu w składzie, zamknął za sobą drzwi, po czym pomaszerował dziarskim krokiem, chcąc jak najszybciej znaleźć się w swoim gabinecie. Zdjął palto i udał się z pakunkiem w stronę biurka, rozwiązał sznurek i pośpiesznie wydobył książki z ozdobnego papieru. Głośno westchnął, bowiem jakość sznurka i opakowania mocno kontrastowały z tym co trzymał w ręku:
- Co to za paskudna okładka. I jaki straszny skrót. Zet-er-es-es – przeliterował.
- I do tego ten lumpiarski… proletarjat – dokończył. – Coś, co się tak nazywa nie ma żadnych perspektyw.
Te krytyczne komentarze rzucone w stronę dwóch rozpakowanych tomów wydają nam się trochę dziwne, gdyż pozostawały w duż ...
|
|
betacool |
| 20 grudnia 2020 20:13 |
29 1866 16
Rosną diabły na wierzb szczycie...
Makulektura
Giuseppe Arcimboldo, Cztery elementy (1566)
Kazimierz Bartoszewicz, Szkice i portrety literackie, tom 1, Gebethner i Wolf, Kraków 1930, s.300
Większość z nas z racji wieku, który mierzony liczbą lat przekracza już porządnie procentowość mocnych wódek, pamięta zapewne strasznie już leciwy i prawie całkowicie z dzisiejszej perspektywy pozbawiony humoru program autorstwa Marcina Wolskiego „Polskie zoo”. Domyślam się, że większość z nas pamięta, kogo w tej satyrze symbolizował lew i chomiki, ale nie sądzę, by bez odpowiedniego klucza przypomniał sobie kto stał za szakalem, nosorożcem, szczurem, pingwinem, czy mysikrólikiem. Taki klucz na szczęście lub też nieszczęście, istnieje. Szczęście – bo dzięki łatwo odnajdywalnemu wytrychowi nie musimy się nad rozszyfrowaniem postac ...
|
|
betacool |
| 9 grudnia 2020 17:15 |
55 2542 17
Odmienne stany ban(ń)kowości
Makulektura
Hendrick Andriessen (1607-1655), Martwa natura z bańkami, maską i globusem
Szkoła Nawigatorów - numer "wenecki", Klinika Języka, Szczęsne 2019, s.176
Od jakiegoś czasu krążę wokół wielu historycznych tematów, lecz nici łączące poszczególne wątki nadal przypominają cienką pajęczynę. Czasami trzeba tę utkaną już sieć spryskać drobnymi kroplami, by ujawnił się jej cały niedostrzegalny dotąd ornament. Spróbuję to dziś uczynić.
Zaczniemy od krótkiego zdania zaczerpniętego z Akt Babińskich, a pochodzącego z roku 1636: „Niderlandzi usadzili się na to, by Wenecję osuszyć”.
O jakie osuszanie mogło tu chodzić? Otóż wcześniej słowami pewnego żydowskiego historyka objaśniałem tu, gdzie wraz z marranami popłynęła z Hiszpanii, znaczna część bogactw pochodzących z Nowego Świata, kt ...
|
|
betacool |
| 7 grudnia 2020 22:19 |
14 1911 10
O szczególnych llogosławieństwach. Czy błazny płakały nad cebulą?
Makulektura
Kazimierz Bartoszewicz, Szkice i portrety literackie, tom 1, Gebethner i Wolf, Kraków 1930, s.300
Obraz „Rzeczpospolita Babińska” namalowany przez Jana Matejkę powstał w roku 1881. Jest na nim co prawda błazen, ale w przeciwieństwie do tego powyżej nie trzyma kwiatu tulipana, lecz upuszcza jabłko w stronę białogłowy, która niczym syrena zwiodła na obyczajowe manowce księdza Stanisława Orzechowskiego. Zaintrygowany tym dziełem (Matejki, a nie tej białogłowy) hrabia Stanisław Tarnowski dotarł do zapisków babińskiej drużyny wesołków zwanych aktami lub rejestrem i z dużą dozą rozczarowania zauważył, że prezentują one bardzo lichy poziom humoru. Kazimierz Bartoszewicz napisał swe dziełko o polskiej krainie programowych łgarzy w 1902 roku. Zaniepokoił go nie tylko poziom hum ...
|
|
betacool |
| 3 grudnia 2020 22:51 |
9 1507 5