makulektura.pl

 

 

Kalejdoskop na klepisku.

 

Z miasta A i z miasta B wyruszyły w stronę miasta C dwa pociągi. Mój pociąg wyjechał z całkiem przypadkowego miejsca, czyli z książki wspominkowej pewnego niemieckiego dziewczęcia (M. Hauptmann), a poprzez inne - tym razem polskie dziewczę - dotarł aż do Belwederu. Okazuje się, że inny parowóz, który rozpoczął swą trasę dużo wcześniej stoi już na tej stacji i ja muszę nieco zmniejszyć prędkość i skorygować trasę, żeby nie doszło do jakiejś kolizji.

Dlatego mój wywód o śmierci Narutowicza ulegnie znacznemu skróceniu. O pracy sekretariatu pod kierownictwem Stanisława Cara nie będę długo pisał. Czego tam nie było – podobno nawet list z arszenikiem, który przyszedł na adres prezydenta-elekta. Nie wiem czy Car rozpoznał ten arszenik organoleptycznie, czy jakoś inaczej, w każdym razie przekazał go do prokuratury. Były też dziwne telefony z policji do sekretariatu Narutowicza z zapytaniem, czy prezydent aby na pewno uda się na wystawę w Zachęcie i czy aby na pewno nie zapewnić mu obstawy. Wywołało to u niektórych osób pewną konsternację, bo ponoć Car zalecił, żeby o tym fakcie nikt nie wiedział (nawet policja), ale wyszło jak wyszło… Po zamachu natomiast, poprzecinano w Zachęcie kable telefoniczne - ponoć żeby nie szerzyć paniki, ale to wszystko są szczegóły, którymi być może będziemy raczyć się czytając opowieść jednego z naszych ulubionych autorów, więc ja na razie milknę.

Milknę jak jeden z bohaterów poprzedniego odcinka, który tuż po zamachu został wybrany na następcę prezydenta Narutowicza, a o którym tak opowiada adiutant Piłsudskiego - Adam Ludwik Korwin-Sokołowski:

„W związku z Nowym Rokiem otrzymałem polecenie złożenia życzeń noworocznych w imieniu Marszałka Prezydentowi Wojciechowskiemu i kardynałowi Kakowskiemu. Adiutant zameldował Prezydentowi moje przybycie i charakter mej misji. Po chwili zostałem wprowadzony przez adiutanta do wielkiej Sali, w której pośrodku stał Prezydent z nieliczną świtą. Po zameldowaniu się złożyłem w imieniu Marszałka życzenia Prezydentowi, który sztywny i oschły wysłuchał ich, ale nie powiedział nawet jednego słowa, więc szybko się odmeldowałem i na tym audiencja się skończyła”.

Jak myślicie, dlaczego Wojciechowski był taki małomówny. Został przecież prezydentem, odbiera gratulacje i życzenia od posłańca Naczelnika i nie rzeknie nawet krótkiego : „Dziękuję”.

Może coś go martwiło, zastanawiało, nurtowało.

A może po prostu od czasu, gdy również jego kancelarią zaczął zarządzać Car, Wojciechowski stracił ochotę do gadania.

Ot takie niewinne pytania.

Jak ktoś bardzo chce spróbować ułożyć te puzzle po swojemu i nieco wcześniej niż ukażą się kolejne tomy Baśni, to szczerze polecam pamiętniki Rataja, książeczkę Pacyńskiej również, bo rozbieżności z jej wersją historii, a wspominkami dajmy na to Cara jest tyle, że na długie przesłuchanie prokuratorskie mogłoby wystarczyć.

Przy okazji polecę pewną książkę, która mnie na początku bardzo drażniła. Wyboru teksów i ich opracowania dokonał Marian Marek Drozdowski, a tytuł dzieła to: „Gabriel Narutowicz. Prezydent RP”. Skąd to moje rozdrażnienie zapytacie?

Otóż ta książka to zbiór puzzli – liczne fragmenty wspomnień o Narutowiczu, artykuły prasowe zamieszczane po jego śmierci i materiały dość nam bliskie, dotyczące upamiętnienia postaci Narutowicza we współczesności.

Skąd zatem moje rozdrażnienie? Ano stąd, że jest tam tylko kilkanaście stron wstępu, wstępu wypłukanego z osądów i pozbawionego śladu chęci poskładania tej układanki w jakąkolwiek całość.

Cóż, może na tym polega współczesna historia, by puzzli nie układać, tylko podrzucać nam pokruszone okruchy różnokolorowych szkiełek i wrzucić je w kalejdoskop. A my jak niewinne dziecię mamy się uśmiechać do obrazka, który ktoś nam zafunduje w danym momencie lekko przekręcając tubę ze szkiełkami.

Ja się jednak pytam, co z tymi dziećmi, które są w jakimś sensie dysfunkcyjne i mimo przekręcana kalejdoskopu, w mózgu wyświetla im się jeden obrazek, innymi słowy, co zrobić z gośćmi, którzy docierają do tego samego punktu wyruszając z kompletnie odległych miejsc i z uporem będą twierdzić, że tu, gdzie właśnie dotarli, leży prawda. Jest pogrzebana na tym klepisku, na którym teraz stoją i jej co prawda nie widać, ale oni są przekonani, że jest właśnie tu.

Tu zdjęcie z tak zwanego alternatywnego klepiska, z książki opracowanej przez M.M.Drozdowskiego

 

***

A teraz poruszając się moim pociągiem, ale ruchem konika szachowego, proponuję przeniesienie się w kolejny przypadkowy punkt. Skierował mnie w jego stronę nie kto inny jak Marian Marek Drozdowski pisząc kilka niewinnych zdań w swoim wstępie. Tyle, że najpierw musimy wrócić do wspomnień Piłsudskiego o Narutowiczu.

Ich oryginał z pierwszego wydania (jak z resztą większość makulektur) powędrował w ręce p. Marcina – serdecznie przy okazji pozdrawiam.

Muszę, go prosić o wybaczenie, bo okazało się, że książeczka miała jednak swoją mikroskopijną reedycję, nie w Polsce co prawda, lecz w Londynie. Nie ma już na niej nieco złowrogo prezentującej się swastyki. Jest za to w okładce o kolorach błękitnego nieba, ale treść jest ta sama i na chwilę wrócę do jej początku.

Otóż, na pierwszych stronicach Piłsudski stara się wygrzebać, ze swej pamięci jak to się z Narutowiczem spotkał i zaznajomił. Pisze, że słyszał o nim „względnie bardzo dawno”, że „podczas wędrówek po świecie nieraz obijało mu się o uszy jego imię”, że brat Narutowicza ożenił się z kuzynką marszałka, a osobiście poznali się, gdy Narutowicz wrócił do Polski.

I wiecie co, Ziuk pisał prawdę, tyle że w obliczu faktów, które za chwilę poznacie, całe te prawdziwe twierdzenia Ziuka stają się tak zwaną trzecią prawdą Tischnerowską. O czym Naczelnik nie wspomina nawet półsłówkiem?

No właśnie o tym, o co lekko zahaczył Drozdowski w swoim wstępie. Otóż wspomniał on organizacji, która nosiła szczytną nazwę „Komitet Obrony Narodowej”. Jeśli spróbujecie internetowo pójść tym tropem, to spacerek powinien okazać się dość krótki, ale mogę się mylić, bo są tu tacy spece od buszowania po necie, że ho,ho.

Ja poszedłem swoją papierową drogą i wpadłem na trop pewnej zapomnianej już przez prawie wszystkich historyków książki, w której odnalazłem takie oto zdanie:

„Na wiosnę 1915r. ustalony został kanał przesyłkowy. „Na mocy porozumienia z Piłsudskim, Narutowiczem, Kotem i M. Sokolnickim – pisał Dębski do KON – kasjerem funduszów amerykańskich na Europę jest prof. Narutowicz. Kwitować ma on i Piłsudski”. Odtąd pieniądze zaczęły nadchodzić regularnie aż do r.1918”.

I wiecie co, jak ja przeczytałem to zdanie, to lekko się wzruszyłem, bo oprócz dwóch bohaterów, o których traktowały moje ostatnie odcinki, odnalazłem również bohaterów nieco starszych wpisów – Dębskiego i Kota.

Ach cóż za niezwykły przypadek pomyślałem, że gdzie by się wieśniak (bez historycznego warsztatu) z podkrakowskiej wsi nie zapuścił, zawsze dociera na zdeptane klepisko, pod którego powierzchnią coś leży i litościwie prosi żeby przyłożyć ucho do ziemi i posłuchać dochodzącego stamtąd wrzasku.

 

---

tagi: piłsudski narutowicz komitet obrony narodowej 

	betacool
	25 listopada 2017 13:39

15     1947    12 zaloguj sie by polubić