Makulektura z 27 stycznia 2021

źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Manchukuo-poppy_harvest.jpg/330px-Manchukuo-poppy_harvest.jpg

 

Ten uroczy obrazek z uśmiechniętą Azjatką pląsającą pośród maków, skrywa niebyt urocze treści, które już lada chwila zawiodą nas w kręgi ziemskiego piekła. Fotografia ta opisana jest bowiem tak: „Zbiory maku w Mandżukuo wykorzystywane do produkcji opium”. Odnalazłem owo zdjęcie w biogramie generała Kenji Doihary zwanego także „Lawrencem z Mandżurii”. Ów malowniczy przydomek miał zapewne odzwierciedlać nieszablonowe pomysły tego wysoko postawionego oficera, który na długie lata, jako szef wojskowych operacji specjalnych, stał się diabolicznym kreatorem rzeczywistości w odebranej Chińczykom Mandżurii. Poniżej przytoczę dość długi cytat z angielskiej Wikipedii w nieco doszlifowanym przeze mnie tłumaczeniu, wygenerowanym za pomocą Google translatora. Zapewniam, że nie będzie wiało nudą:

"Działalność Doihary w Chinach znacznie przekroczyła normy obowiązujące oficera wywiadu. Jako szef japońskich tajnych służb w Chinach opracowywał, uruchamiał i nadzorował szeroką gamę działań, (…) w tym celowe podsycanie przestępczości; sprzyjanie narkomanii; finansowanie terroryzmu, zabójstw, szantażu, przekupstwa, handlu opium i wymuszania haraczy; i szerząc wszelkiego rodzaju korupcję (…)

Po zajęciu Mandżurii japońskie tajne służby, pod jego nadzorem, wkrótce przekształciły Mandżukuo w ogromne przestępcze przedsiębiorstwo, w którym gwałt, molestowanie dzieci, poniżanie seksualne, sadyzm, napaść i morderstwo stały się zinstytucjonalizowanymi środkami terroryzowania i kontrolowania chińskiej i rosyjskiej Mandżurii. Rozboje dokonywane przez żołnierzy i żandarmów, arbitralna konfiskata mienia i bezwstydne wymuszenia stały się powszechne. Podziemne burdele, kryjówki opium, domy gier hazardowych i sklepy narkotykowe prowadzone przez japońskich żandarmów konkurowały z państwowym monopolistycznym syndykatem opium. (…)

Doihara wkrótce rozszerzył swoją działalność na wciąż niezamieszkane części Chin. Korzystając z około 80 000 opłaconych chińskich złoczyńców znanych jako Chiang Mao Tao, sfinansował setki grup przestępczych, wykorzystując je do wszelkiego rodzaju niepokojów społecznych, przewrotów, zabójstw i sabotaży w nieokupowanych Chinach. Dzięki tym organizacjom szybko udało mu się kontrolować dużą część handlu opium w Chinach, wykorzystując zarobione pieniądze na finansowanie swoich tajnych operacji.

Zatrudnił armię agentów i wysłał ich po Chinach jako przedstawicieli różnych organizacji humanitarnych. Założyli tysiące ośrodków zdrowia, głównie we wsiach i powiatach, w celu leczenia gruźlicy, która wówczas była zmorą w Chinach. Fałszując leki opium, zdołał uzależnić miliony niczego niepodejrzewających pacjentów, rozszerzając społeczną degenerację na obszary, które dotychczas nie były dotknięte postępującym upadkiem chińskiego społeczeństwa. Program stworzył również pulę uzależnionych ofiar, zdesperowanych, by zaoferować jakikolwiek rodzaj usług, aby zapewnić sobie codzienną dawkę opium.

Początkowo udzielał żywności i schronienia dziesiątkom tysięcy rosyjskich „białych” emigrantek, które schroniły się na Dalekim Wschodzie po klęsce ruchu antybolszewickiego podczas rosyjskiej wojny domowej i wycofaniu z Syberii wojsk japońskich i Ententy. Straciwszy środki do życia (większość z nich była owdowiała), Doihara zmusił kobiety do prostytucji, wykorzystując je do stworzenia sieci burdeli w całych Chinach, gdzie pracowały w nieludzkich warunkach. Proponowano im używanie heroiny i opium jako sposób na pogodzenie się z ich nieszczęsnym losem. Po uzależnieniu kobiety były wykorzystywane do dalszego rozpowszechniania używania opium wśród ludności, zarabiając jedną darmową fajkę opiumową na każde sześć sprzedawanych klientom.

Zdobywając niezbędne poparcie władz w Tokio, przekonał japoński przemysł tytoniowy Mitsui z Mitsui Zaibatsu do produkcji specjalnych papierosów z popularnym na Dalekim Wschodzie znakiem towarowym „Golden Bat ”.

źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/5/5f/Golden_Bat_Authentic_%28Full_Flavour%29.jpg

Ich obieg był zabroniony w Japonii, ponieważ były przeznaczone wyłącznie na eksport. Służby Doihary kontrolowały ich dystrybucję w Chinach i Mandżurii, gdzie cała produkcja była eksportowana. W ustniku każdego papierosa znajdowała się mała dawka opium lub heroiny. Dzięki temu podstępowi miliony niczego nie podejrzewających konsumentów powiększyły stale rosnącą rzeszę narkomanów, przynosząc jednocześnie ogromne zyski. Zgodnie z zeznaniami przedstawionymi podczas procesów o zbrodnie wojenne w Tokio w 1948 r., dochody z polityki narkotykowej w Chinach, w tym Mandżukuo, szacowano na 20–30 mln jenów rocznie, inne wyliczenia mówiły, że japońskie wojsko szacowało roczne dochody na 300 milionów dolarów”.

W ten oto sposób na skrzydłach "Złotego nietoperza", dotarliśmy do nazwy niezwykle ciekawego rodu - rodu Mitsui Jego historia sięga czasów, o których już pisałem, a który kończył się opowieścią o stłumieniu powstania chrześcijan pod wodzą charyzmatycznego siedemnastolatka. W pacyfikacji (podobno niechętnie) pomagali szogunowi Holendrzy, otrzymując w podzięce zamian wyłączność na handel zagraniczny z wyspami kraju kwitnącej wiśni. Okazało się, że przywilej ten obowiązywał przez ponad 200 lat.

To, że ów monopol przynosił Holendrom wymierne korzyści nie muszę chyba pisać. Najpierw wyspę wydrenowano ze złota, potem ze srebra, by po jakimś czasie wydobyć od szoguna zgodę na eksploatowanie kopalń miedzi. Braudel w „Grach wymiany” przyglądał się Japonii bardzo uważnie. Obserwując bowiem kraj izolowany od świata chciał się upewnić, czy teza Marksa, że feudalizm przygotował drogę do kapitalizmu jest prawdziwa. Według niego - tak. Nawet w tym izolowanym i długo pozbawionym bitej monety kraju, handel i wymiana jakoś się rozwijały. Braudel powiada, że był to "spontaniczny rozwój". Moim zdaniem lekko nie doceniał Holendrów. Ja natomiast ich "niewidzialną rękę rynku" wyraźnie dostrzegam:

„Potężne cechy rozciągają swoje cechy i monopole z jednego miasta do drugiego, a dwa istniejące od XVII wieku i uznane oficjalnie w 1721 roku stowarzyszenia kupieckie, zorganizowane są tak jak cechy, tu i ówdzie zaczynają przypominać uprzywilejowane kompanie handlowe, analogiczne do zachodnich”. (s.524)

Pojawiają się także kupieckie dynastie, których trwałość (całe stulecia) zdumiewa historyków. Jedną z takich niezatapialnych rodzin jest ród Mitsui. Jego założycielem był „producent sake, a jego syn został w roku 1690 pełnomocnikiem finansowym działającym zarazem w imieniu szoguna, jak i cesarskiego rodu w Edo. (s.524)

O tymże rodzie dużo obszerniej traktuje w swej książce Anton Zischka, odwołując się wprawdzie do pewnej zdumiewającej legendy ale i do pewnych podobieństw, które Braudelowi dziwnym trafem umknęły:

„Według podania japońskiego, wszystkie przedsiębiorstwa i cały ogromny majątek rodziny Mitsui pochodzą z jednego źródła, a był nim ukryty w głębi ziemi skarb, znaleziony przez założyciela tego rodu, dzięki wskazówkom pewnego dobrego ducha. Wygląda to oczywiście na bajkę, w każdym jednak razie pierwszy Mitsui niezależnie od dobrych stosunków z duchami musiał mieć także niepospolity zmysł do interesów. Ów przodek dzisiejszych władców Japonii pierwszy wprowadził w tym kraju sprzedaż za gotówkę i zniósł rachunki roczne, będące przedtem w powszechnym użyciu. On pierwszy również zaczął sprzedawać tkaniny w dowolnej mierze, gdyż do tego czasu można było kupować tylko całe sztuki, a wreszcie w r. 1660 wymyślił coś w rodzaju obrotu czekowego, mianowicie wydawał kwity towarowe na różne swoje firmy w Kioto, Osaka i Jeddo, zaoszczędzając w ten sposób na wysokich kosztach wojskowego konwoju przy przesyłce złota i przekształcając swoje małe, czysto lokalne przedsiębiorstwa handlowe na wielkie, obejmujące całą Japonię. Założył on bank Mistui („Mitsui Ginko”), który pożyczał pieniądze szogunom; w r. 1871 na rozkaz cesarza stworzył japoński pieniądz papierowy i puścił w obieg państwowe banknoty.

Jak widzimy, świt potęgi rodziny Mitsui przypomina zupełnie świt Fuggerów niemieckich i Rotszyldów” (s. 36-38)

Nie wiem, czy historia o dobrym "duszku-znajdziuszku" nie przypomina nieco dzisiejszych operacji uwiarygodniania pierwszego miliona. Widocznie dla wielu doprowadzonych na skraj śmierci głodowej Japończyków, lokalsi dysponujący wielkimi funduszami byli osobami podejrzanymi, a wręcz pogardzanymi. O dużo nowszej pogardzie dla pieniądza i handlu pisze Zischka:

"dziś jeszcze w oczach przeciętnego Japończyka o wiele większe znaczenie ma biedny oficer, kapłan, chłop lub rzemieślnik niż którykolwiek z oligarchów miejscowych". (s. 33)

Nie wspomina on jednak, o ewentualnych źródłach tej zjadliwości. Braudel chyba też miałby z wytłumaczeniem tego zjawiska nielichy problem, bo do spontanicznego rozwoju kapitalizmu ta pogarda za bardzo nie przystaje. Tak jak nie bardzo kompatybilne z ówczesną japońską gospodarką, były wynalazki typu czeku podróżnego, sieciowego handlu, czy banku kredytującego władzę szoguna. Gdybyśmy przyjęli, że na rozwój lokalnych sieci handlowych i bankowych mieli wpływ Holendrzy, to owo negatywne nastawienie prostych Japończyków dałoby się wytłumaczyć. W tym wypadku miejscowi oligarchowie mogliby być potraktowani jako znienawidzeni, sprzedajni kolaboranci, umocowani na tyle porządnie, że ich koneksje i gwarancje na "odnajdywanie skarbów" mogły obowiązywać, także po przymusowym otwarciu Japonii na świat (1854 r.)

Od tej pory rzeczywiście rozpoczęła się dla Japonii nowa era. Kraj nie miał już za bardzo czym handlować, ale nieprawdopodobna wręcz bieda uczyniła go w międzyczasie światowym rezerwuarem taniej siły roboczej. Żeby zacząć robić wielkie interesy, należało tylko zaciągnąć kredyty na uprzemysłowienie. Pierwsze z nich (1872) zaciągnęło państwo. Ich przeznaczeniem była rozbudowa kopalń, fabryk włókienniczych, na rozwój kolei. Dziwnym trafem po roku 1884 państwowe "srebra rodowe" zaczęły rzeczywiście trafiać w ręce starych rodów - takich jak Mitsui. Potem wystaraczyło podnieść podatki chłopom, by wszystkie machanizmy transformacji, zagrały tak jak trzeba. Oto relacja Zischki z wizyty w fabryce włókienniczej trustu Mitsui:

„Japońskie przędzalnie i przemysł jedwabniczy zatrudniają prawie wyłącznie młode dziewczęta, których olbrzymia większość pracuje na podstawie umów, zawartych z ich rodzicami co najmniej na trzy a niekiedy nawet na sześć lat. W myśl tych umów rodzice otrzymują tytułem zadatku część przyszłych zarobków córki, jakieś 400 do 800 jenów. Lecz jakimkolwiek imieniem ochrzcimy te metody, zawszeć to przypomina w praktyce sprzedaż dzieci” (s.69)

„Zwiedziłem w Osaka zakłady (…). Jedna czternastoletnia dziewczyna czuwa tam nad 800 szpulami (…). Na próżno starał się towarzyszący mi tłumacz wciągnąć jedną z tych dziewcząt w rozmowę: nie odpowiadała, ponieważ na jedną sekundę nie mogła oderwać spojrzenia od tych szpul obracających się z zawrotną prędkością. Ale o godzinie czwartej po południu nastąpiła zmiana robotników, a wówczas ta mała dziewczynka opuściła pełną warkotu maszyn i ciepłej wilgoci halę, gdzie pracowała 9 godzin, i teraz dopiero mogła z nami rozmawiać. Dowiedziałem się, że jest córką chłopa, że kiedy wstąpiła do fabryki, ojciec jej otrzymał tytułem zadatku 600 jenów, które niezwłocznie wydał na zapłacenie podatków. Sama otrzymuje 60 sen dziennie (= 91 groszy)*, a jej siostra została za 700 jenów „wypożyczona” do domu publicznego na Joshiwara. Ponadto ma jeszcze długi i … obowiązana jest, jak wszystkie koleżanki sypiać w fabryce”. (s. 70)

(*zamieszcam tu link dla porównania z zarobkami w przedwojennej Polsce)

Zischka pisze, że w owych fabrycznych sypialniach, każdej pracownicy „przysługuje prawo” otrzymania miejsca półtora „mat”, czyli mniej więcej od 1,4 do 3,5 metra, a urządzenie takiego pokoju to mata i ścienna szafka, do której po wyjęciu mundurku do pracy chowa się materac.

„…pracownicy fabryk japońskich są traktowani jak wojsko. Specjalny mundur, czapka i pas dla przewodnika oraz szczególne odznaki dla tych, którzy wyróżnili się zręcznością lub sprawnością”. (s.71)

System fabrycznych sali sypialnych wydatnie zwiększał konkurencyjność japońskiego przemysłu, bo zapobiegał spóźnianiu się do pracy czy nieusprawiedliwionym nieobecnościom. Ułatwiał także pracę zmianową przez cały dzień i całą noc. Zischka pisał, że taka organizacja pracy zapewniała, że 8 milionów wrzecion fabryk japońskich mogło wytwarzać więcej niż 54 miliony wrzecion angielskich, których efektywny czas pracy wynosił jedynie ok. 6 godzin na dobę.

Te mundurki, czapki, pas dla przewodnika i odznaki coś nam pewnie przypominają. Może nawet ktoś kojarzy, że gdy po wojnie na naszym lokalnym odcinku, obcięto koszty funkcjonowania lokalnej oligarchii, podobny cyrk organizowała nisko kosztowa partia z Hilarym Mincem postawionym na czele świata pracy.

Wracajmy jednak do Japonii, bo warto poznać także źródła sukcesu firm robiących w tak zwanym "kredycie detalicznym", który rozkwita wśród tych, którzy nie doświadczyli dobrobytu wiążącym się z posiadaniem kawałka podłogi długości 1,5 maty:

"Robotnik nie ma pieniędzy na tramwaj i nie zawsze posiada resztkę ugotowanego ryżu, którą mógłby rano dać w zastaw lichwiarzowi za dwa bilety tramwajowe. A jeśli posiada tę garstkę ryżu, to wieczorem musi zwrócić podwójną jego ilość, a zatem płaci 100% za jeden dzień.

Nędza nie do opisania! I czyż wobec tego nie można się dziwić, że wielka rzesza bezrobotnych uważa za szczęście móc mieszkać w fabrycznych salach sypialnych i pracować pod dziesięć lub dwanaście godzin dziennie?" (s.76-77)

Co tym czasem robili lokalni oligarchowie? Zakładali uniwersytety, inwestowali w radio i prasę. Duszki (tyle,że tym razem "duszki-zgaduszki") podpowiadały im także inne ciekawe rozwiązania. Posłuchajmy Zischki, który w roku 1930 miał okazję uczestniczyć w otwarciu nowego biurowca koncernu Mitsui:

"Mitsui kazali wprawdzie dopełnić aktu poświęcenia swego nowego domu według rytuału japońskiego sprzed tysiąca lat, ale projekt tego domu wykonał najlepszy amerykański architekt w stylu amerykańskich pałaców bankowych (...). Już podczas budowy wszystkie podwórza gmachu odrutowano ochronnymi siatkami stalowymi na wypadek ataków lotniczych..." (s. 40).

Kto wie może te same "duszki" poprowadziły Mitsui Bank do pewnych problemów. Oto około roku 1937 okazało się, że finanse instytucji są nieco zagrożone, bowiem udzielono zbyt wielkich pożyczek producentom amunicji. A tu wielka wojna w Azji jeszcze nie wybuchła i trzeba było ratować księgi fuzją z innym bankiem.

To z grubsza tyle jeśli chodzi o wspaniałe osiągnięcia przedwojennej japońskiej gospodarki. Jak widzimy "duszki" poprowadziły japońskich oligarchów w gospodarcze i obyczajowe rejony bardzo nie przystające do kodeksu samurajów. Nic dziwnego, że w armii narastały prowokacje i napięcia. Bardzo uogólniając, ludzie przestrzegających tradycyjnych wartości mieli z lobby kredytowo-przemysłowym na pieńku. Ludzie honoru zazwyczaj odchodzili z honorem, co w Japonii oznaczało rozwiązanie ostateczne i nieodwołalne, więc powoli ludzie z nadania kredytu, a wraz z nimi piekielne sztuczki "Lawrenca z Mandżurii" wzięły górę.

Samurajski honor odchodził do tego samego lamusa, w którym skończyła nasza szlachecka rycerskość i ziemiańskie cnoty...

Cóż my powinniśmy zapamiętać z tej krótkiej lekcji? Po pierwsze to, że gdy ktoś pokroju Wałęsy zapowie nam tworzenie "drugiej Japonii", to nie pałajmy zbytnim entuzjazmem, przynajmniej do czasu, gdy nie upewnimy się o jaką konkretnie epokę w historii Nipponu chodzi.

Po drugie warto zastanowić się nad powyższym obrazem pochodzącym z okładki "Narodziny Świata" (tu w bardzo kuszącej cenia do nabycia).

Nie będę Wam podsuwał na tacy, do której z grup aplikował Józef Piłsudski - do "kredytowców", czy do samurajów. Podpowiedzią niech będzie fakt, że II Rzeczpospolita przez prawie całe międzywojnie prowadziła w Mandżukuo konsulat, którym z ramienia Polski zarządzali druhowie Piłsudskiego, choćby o tak swojsko brzmiącym nazwisku jak... James Douglas (dawno temu o nim już pisałem).

"Japonię" Antona Zischki bardzo polecam. Książka napisana z polotem, pełna starych zdjęć i trudno osiągalnych statystyk.

Zapraszam do linków poniżej:

dla lubiącyk dreszczyk licytacji:

https://allegrolokalnie.pl/oferta/anton-zischka-japonia

i dla kupujących bez dreszczyka:

https://allegrolokalnie.pl/oferta/anton-zischka-japonia-fwo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

tagi: chiny  japonia  opium  kredyt  holendrzy  mitsuk  wyzysk  mandżukuo  mandżuria  golden bat  doihara 

	betacool
	27 stycznia 2021 00:07

53     2659    18 zaloguj sie by polubić