makulektura.pl

 

Makulektura nr 5

 

O tym, że czytanie baśni ćwiczy wyobraźnię.

 

Antonio Possevino. Moscovia.

 

 

Trzeci tom „Baśni jak niedźwiedź” jest moim ulubionym. I to ta właśnie książka autorstwa Coryllusa jako pierwsza sprawiła, że postanowiłem pójść tropami opisywanych w niej bohaterów i historii nieco dalej.

Po tej lekturze niezwłocznie kupiłem biografie Zygmunta Starego, Bony i Stefana Batorego, a po jakimś czasie trafiły w me ręce wspomnienia A. Possevino.

Fascynująca lektura.

Coryllus wiernie ją streszcza koncentrując się na gospodarce, obrocie złotem i interesach angielskich na obszarze XVI-wiecznej Moskwy.

Ale oprócz poważnych narracji snutych wokół starań posła watykańskiego o przywrócenie Iwana Groźnego na łono Kościoła jest tam także trochę opisów dość lekkich i zabawnych.

Prawdziwym rodzynkiem jest opis poselstw wyruszających z Moskwy do Watykanu. Pierwsze poselstwo kończy się skandalem, bo tłumacz posła dotknięty „ruskim zaślepieniem” (ależ cudne dyplomatyczne określenie) zabija włoskiego kumpla po fachu. Nie mieli chłopaki łatwo, bo tłumaczenie było podwójnie symultaniczne. Jeden tłumaczył z ruskiego na niemiecki, a drugi z niemieckiego na włoski. No i przy takim stresie to mało kto, by się lekko po „rusku nie zaślepił” i nie pomógł sobie dodatkowo tłumaczeniem na migi. A od gwałtownej gestykulacji to już tylko krok do nieszczęścia, czyli noża w akcji.

Ale i z kolejnymi poselstwami nasz Antonio łatwo nie miał. To wyglądało mniej więcej jak w komedii z Jeanem Reno „Goście, goście”. Wyobraźcie sobie zawodowego jezuickiego dyplomatę, który odpowiada za okiełznanie moskiewsko-poselskiego żywiołu przeniesionego w cywilizacyjnej czasoprzestrzeni…

A goście ze wschodu mieli pomysły. A to mały handelek ważniejszy od obowiązków reprezentacyjnych, a to wymuszanie podarków, a to protest przeciw mieszkaniu w klasztorze (domyślam się, że były problemy z wprowadzeniem się w stan „ruskiego zaślepienia”).

No i na deser wyobraźcie sobie Antonia z bandą z grubsza ociosanych dość długą wspólną podróżą kolegów w dyplomatycznym fachu, przechadzających się po włoskich miastach i ogrodach pełnych gołych pogańskich bogiń, nagusieńkich amorków i rzeźb bezwstydnych, które w Rzymie spotykali na każdym kroku. Oj napocił się Antonio, napocił. No bo wiecie, tu sprawy wagi państwowej, a tu starożytno-renesansowy nudyzm. Wiadomo, że chłopaki udawały święte oburzenie ale napatrzyli się jak nigdy w życiu...

 

Poswawoliliśmy nieco wzorem Moskwicinów, a teraz wróćmy do prawdziwej polityki.

Coryllus w swojej baśni opisując pobyt Possevina w Moskwie pisze tak:

„Poseł papieski nie wspomina nic o angielskich doradcach, ale nie możemy się temu dziwić, bo nie mogli oni przecież otwarcie występować wobec przedstawicieli Rzymu”.

 

Literalnie rzeczywiście jezuita o angielskich doradcach nie wspomina. Pamiętajmy jednak, że mamy do czynienia z dyplomatą. A jeśli potrafił on okiełznać wschodni żywioł w zachodniej metropolii, to i wiadomość o angielskich doradcach także nam dyskretnie przekaże.

Czyni to moim zdaniem w tytule jednego z rozdziałów:

„Pismo Antoniego Possevina TJ doręczone wielkiemu księciu Moskwy na wieść o tym, że kupcy angielscy ofiarowali mu książkę, w której jakiś heretyk usiłował udowodnić, że papież jest Antychrystem”.

Zastanówmy się chwilę. Kupiec angielski wręcza carowi księgę o papieżu Antychryście? Teoretycznie możliwe. Ale znaczyłoby to tylko tyle, że kamikadze to wcale nie był wynalazek japoński, tylko anglosaski. Dlaczego śmiem tak twierdzić. Ano zacytujmy kolejny fragment o tym, jak car postępował z heretykami:

„Przed luteranami i innymi heretykami drzwi świątyń są zamknięte, a świątynie, które ci sobie wybudowali zostały spalone”.

Oceńcie sami, czy w świetle tego opisu wręczenie tak odjechanego „prezentu” carowi to nie jest sposób na wygranie nagrody Darwina…

Żaden kupiec oceniający codziennie zysk i potencjalne straty nie zdobyłby się na taki gest. Ryzyko byłoby za duże.

 

I tu dam upust rozbudzonej przez coryllusową baśń wyobraźni.

Doradcy angielscy wiedzieli o pośle watykańskim. I on też o nich wiedział i ich widział, bo codziennie mijali się w „dyplomatycznej moskiewskiej zonie” wyznaczonej przez cara, której bez jego zgody nie można było opuszczać. Angole mijali jezuitę grzecznie się kłaniając, a on doskonale wiedział, że to nie są żadni „kupcy bukiniści”, tylko goście od zadań specjalnych.

Był bystry, ale dał się wpuścić w kanał. Myślał, że za pomocą rzeczowych argumentów wykształconego erudyty da się przekonać gwałtownego i bezwzględnego Iwana do tego, że papież nie jest Antychrystem.

Nie miał racji. Bo tu nie chodziło o sofistyczne argumenty. Dużo większą siłą przekonywania dysponowali chłopcy z Anglii. A Iwan mimo swej nieokiełznanej natury od dawna chodził w wyspiarskim kagańcu. To był bardzo ekskluzywny kaganiec. Uszyty z sobolich skórek, inkrustowany złotem…

My po lekturze baśni wiemy, że tak było.

Antonio nie wiedział. Po prostu miał to nieszczęście, że nie mógł znać dzieł niejakiego Coryllusa, które odkryto dopiero wiele wieków później…

 

Na aukcję wędruje egzemplarz wspomnień A. Possevino.

Zwycięzca aukcji będzie się mógł poczuć jak jeden z opisywanych przez Coryllusa XVI-wiecznych angielskich biznesmenów.

Kupi Moscovię...

 

http://allegro.pl/listing/user/listing.php?us_id=45865448&order=m

 

---

tagi: moscovia 

	betacool
	28 czerwca 2017 11:04

14     1567    6 zaloguj sie by polubić