makulektura.pl

Makulektura nr 1 suplement nr 1

Znaki.

Zbigniew Rewski. Zagadnienia sztuki w działalności Hugona Kołłątaja.

Pierwszy merytoryczny wpis i od razu lekcja pokory. Czytałem opracowanie profesora Rewskiego oczami ślepca. Tekst był nieznośnie niespójny. Dziwiłem się jak można wysnuwać tak dziwne wnioski, z zupełnie o czym innym mówiących przesłanek. Potraktowałem ten tekst jako socrealistyczną laurkę mającą wykreować nowego bohatera nowych czasów. Nie sprawdziłem biogramu autora, bo byłem przekonany, że to co czytam, to jakiś intelektualny półfabrykat doktora lub docenta szybko wypuszczonego z socrealistycznej taśmy produkcyjnej.

Wczoraj mój wielki błąd uzmysłowiła mi pani Jolanta przesyłając poniższy link.

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Ochrona_Zabytkow/Ochrona_Zabytkow-r1991-t44-n2_(173)/Ochrona_Zabytkow-r1991-t44-n2_(173)-s112-114/Ochrona_Zabytkow-r1991-t44-n2_(173)-s112-114.pdf

Pozwolę sobie zamieścić dość długi cytat:

Podobnie jak na Wołyniu Rewski z zapałem przystąpił do ratowania zabytków architektury i urbanistyki - kościołów na Warmii i Mazurach, pałaców, zamków. Były to w pierwszym okresie prace wyłącznie zabezpieczające. Przez krótki okres współdziałał tez w akcji rewindykacyjnej dóbr kultury zagrabionych w czasie wojny, których transporty kierowane były do Muzeum Narodowego i Biblioteki Narodowej w Warszawie. Praca na terenie województwa olsztyńskiego przebiegała w bardzo ciężkich warunkach, dochodziło do ostrych starć z ówczesnymi władzami, które nie miały ani zrozumienia dla roli zabytków w życiu społeczeństwa, ani rozeznania, co stanowi na tym terenie dorobek kultury polskiej. Ze względów politycznych tępiły szczególnie sztukę kościelną, pałacową i dworską. Przez dwa lata Z. Rewski skutecznie ratował zabytki, sam wychodząc z różnych opresji obronną ręką. Program przeprowadzonych w latach 1948-1950 prac był wielostronny tak pod względem doboru obiektów, jak i rodzaju zabiegów. Zabez­pieczono zamki w Nidzicy, Pasłęku i Morągu, kościoły w Świętej Lipce, Biskupicach i katedrę we Fromborku, mauzoleum Kroytzenów w Piastowie Wielkim, pałace w Kamieńcu i Słobitach, Dom Burmistrza w Olsztynie oraz chałupy mazurskie, które obecnie znajdują się w Klonowie, bądź w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. Ta aktywna działalność konserwatorska nie podobała się ówczesnemu wojewodzie, którym był osławiony generał Mieczysław Moczar. Skorzystał tez z pierwszego pretekstu - była nim sprawa figury Salvatora Mundi z likwidowanego cmentarza cholerycznego w Olsztynie - by pozbyć się niewygodnego pracownika. Spowodował najpierw zawieszenie Rewskiego w czynnościach, a potem wydalenie z województwa olsztyńskiego. Wystawił mu wilczy bilet wnosząc o bezzwłoczne zwolnienie go ze służby państwowej, gdyż jego zdaniem:

.....

Ob. Rewski nie nadaje się na żadne kierownicze stanowisko, ponieważ jest on wrogiem zdecydowanym Polski Ludowej”' Jest nastawiony wybitnie klerykalnie i wrogo do obecnej rzeczywistości. W czasie okupacji (!) był w Armii Andersa a do kraju wrócił dopiero w 1947 r. Rodzina jego w dalszym ciągu pozostaje we Włoszech i Anglii. Od pewnego czasu po prostu sabotuje pracę, ponieważ chciał przeforsować ponowne przyjęcie do służby pracownika zwolnionego w ubieg­łym roku z Urzędu za swoje reakcyjne, wsteczne poglądy i wprowadzenie fermentu między innymi pracownikami Wydziału. Ostatnio wytoczył Zarządowi Miejskiemu sprawę o usunięcie z niwelowanego placu w centrum miasta jakiejś zniszczonej figurki o wątpliwej wartości zabytkowej...”2.

Argumentacja uzasadniająca wniosek dziś może wydawać się absurdalna, lub nawet śmieszna, ale wówczas decydowała o losach człowieka - w wypadku Rewskiego na długie lata. (Represje objęły również żonę Hannę z Szarzyńskich Rewską, zwolnioną z pracy w Wydziale Architektury i Urbanistyki Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie). W sierpniu 1950 r. Zbigniew Rewski wraca do Warszawy, gdzie w Ministerstwie Kultury i Sztuki dano mu funkcję kontrolera wywożonych z kraju obiektów. Mimo że nigdy już nie otrzymał samodzielnego stanowiska konserwatorskiego, Rewski nie przestał brać udziału w ratowaniu i odbudowie zabytków w skali całego kraju(…).

Jak to przeczytałem, to po grzbiecie przeszedł mi dreszcz, bo wiedziałem, że tu tkwi zbyt wiele znaków, które mógłbym zlekceważyć.

Od pewnego czasu nie mogłem się nadziwić, że czuję jakiś nieprzezwyciężony przymus zajęcia się na starcie tą właśnie makulekturą, która wyglądała na socrealistyczny produkcyjniak. Inne pozycje czekały z prawie gotowymi opisami, a ja wiedziałem, że muszę zacząć od niej…

Po przeczytaniu nadesłanego przez panią Jolantę biogramu wiedziałem, że wokół mnie zaczyna dziać się coś niezwykłego. Ten tekst wspomina o ratowaniu klasztoru w Świętej Lipce, w którym brałem ślub i mówi o cmentarzu cholerycznym, a ja z okien swojego domu codziennie spoglądam na drzewa rosnące na takim właśnie cmentarzu.

No i jeszcze ta figura, której bronił profesor – Salvator Mundi.

https://zabytki.olsztyn.eu/zabytki/rzezby-pomniki-tablice-i-kamienie-pamiatkowe/rzezby/rzezba-chrystusa-zbawiciela-swiata-kosciol-pw-nspj.html

Teraz czytam pracę profesora Rewskiego raz jeszcze i już wiem, że to labirynt zbudowany z luster, a dyskretnie umieszczonych wskazówek jest tam dużo, dużo więcej niż wydawało mi się do wczoraj.

Szanowny Panie Profesorze. Jeśli patrzy Pan gdzieś na mnie z góry, to niech Pan przyjmie moje najserdeczniejsze przeprosiny. Mam nadzieję, że Pan wybaczy mój grzech zaniedbania. Proszę niech Pan nade mną czuwa i prowadzi po swoim labiryncie. Tak bym na koniec mógł zasłużyć na parę słów w stylu:

- No Panie Wojciechu, jak się Pan jeszcze trochę postara, to może będą z Pana ludzie…

	betacool
	21 maja 2017 13:21